Bilan 2018-2019

 

 

İzlanda'nın 2. büyük buzulu Langjökull

 

1 yıl gecikmeyle de olsa 2018’i 2019’la birleştirerek yayınlıyorum. Epey çok şey okundu. Tesellim The New Yorker’ı ve The Atlantic’i neredeyse günü gününe takip edebilmiş olmak.

Seneye “yılın makaleleri” gibi de bir şey eklemek lazım aslında. Ha ayrıca bundan sonra sadece 5 üzerinden 5 alan kitapların kapaklarını da koymaya karar verdim. Görsellik olacaksa hak edilmiş olsun bari.

 

Liste

1-     Alex S. Vitale – The End of Policing. 2

2-     Sait Faik Abasıyanık – Sarnıç. 2

3-     Sait Faik Abasıyanık – Mahalle Kahvesi 3

4-     Tanıl Bora – Zamanın Kelimeleri 3

5-     Elif Şafak – Siyah Süt 3

6-     Rusen Çakır, Fehmi Çolok – Recep Tayyip Erdoğan-Bir Dönüşüm Öyküsü. 3

7-     Tanıl Bora – İnşaat Ya Resulullah. 4

8-     Margaret Atwood – Handmaid’s Tale. 4

9-     Philippe Labro – L’étudiant Etranger 5

10-       Mirgün Cabas – 2001 Eski Türkiye’nin Son Yılı 5

11-       İsmail Saymaz – Fıtrat-İş Kazası Değil, Cinayet 5

12-       Alain de Botton – On Love. 5

13-       Roy Gutman – A Witness to Genocide. 5

14-       Anne Applebaum – Red Famine – Stalin’s War on Ukraine. 5

15-       Anna Funder – Stasiland. 6

16-       Murat Yetkin – Meraklısı İçin Entrikalar Kitabı 6

17-       İsmail Saymaz – Türkiye’de IŞİD.. 6

18-       Can Kozanoğlu – Bıçkın ve Ağlak. 6

19-       Kurt Vonnegut – Bluebeard. 7

20-       Joseph E. Stiglitz – The Price of Inequality. 7

 

 1- Alex S. Vitale – The End of Policing

 29 Aralık’ta Verso’dan alındı. 15 Ocak’ta başladı, 21 Şubat’ta bitti. ABD’nin ezelden gelip ebede giden suç ve polisiye önlem meselesini enine boyuna inceleyen bir kitap. Özetle, meselenin polisin eğitimi, donanımı falan değil, konuya bakışımız olduğunu anlatmaya çalışan bir kitap. Amerikan kamuoyunda bu mesele önemli, çünkü toplumsal bütün olayları bireysel seçimlerin sonucu olarak görmeye çok yatkın bir kültür bu. Uyuşturucuya karşı verilen savaştan fuhuşa hemen her konu incelenirken bir yandan da yapısal diyebileceğimiz bozuklukları da masaya yatırmış. Meraklısı olmayan için bir şey ifade etmez, zaten Verso’da başka ne bulacaksın ki…

3/5

 

2-              Sait Faik Abasıyanık – Sarnıç

Baba 27 Eylül 2017’de İstanbul’da aldı. 8 Şubat’ta başlayıp 12 Şubat’ta metroda bitti. İcabında MEB onaylı olan bu kitabı belki 20 yıl önce okulda okumuştum ilk kez. Zorla okutulan bütün kitaplar gibi asıl şimdi keyif verdi. İstanbul’u da çok özlediğim günlerde hem güldüren hem hüzünlendiren bir kitap olarak BILAN’da yerini alıyor.

Kitabın sonunda Agop Arad imzalı minik bir yazı eklenmiş. İş Bankası serinin bütün kitaplarının sonuna bu tip şeyler koymuş, güzel hareket.

4/5

  

3-              Sait Faik Abasıyanık – Mahalle Kahvesi

Aynı seriden bir başka kitap. Yine baba tarafından 27 Eylül 2017’de İstanbul’dan alınmış. Yine hüzünlü, yine İstanbul’un eski hallerini buralara taşıyan bir dolu hikâye… Kısacık hikayelerde insana dair, hayata dair o kadar çok şey düşündürüyor ki, keşke çocuklara daha güzel okutsak bunları.

4/5

 

4-              Tanıl Bora – Zamanın Kelimeleri

İstanbul’dan alındı, Anne 1 Ağustos 2018’de Boston’a getirdi. Türkiye’de sık sık yazılması, hatta 5 senelik aralıklarla güncellenmesi gereken çok önemli bir boşluğu dolduran bir kitap. Tanıl Bora klasiği artık, dili güzel vb. demeye gerek yok. Liselerde okuturum ben olsam.

4/5

 

5-              Elif Şafak – Siyah Süt

Ne zaman aldığımı hatırlamıyorum, 2018 yılında başladı ve bitti. Elif Şafak -hak ettiği üzere- çok eleştirilmişti post-partum depresyonunu kitaba çevirdiği için. Kitap fena değil ama yani bu minvalde bir kitap zaten belli bir seviyenin üstünde olamaz. Sanırım bir kitap kulübünde önerildi, okudum aradan çıktı iyi oldu.

2/5

 

6-   Ruşen Çakır, Fehmi Çolok – Recep Tayyip Erdoğan-Bir Dönüşüm Öyküsü

 Metis’in eski güzel Siyahbeyaz serisinden. Bir yerlerden bulundu, 2019 yılı içinde iki günde başladı ve bitti. Çok çok eski bir tarihte yazılmış ve bana sorarsanız hak ettiği ilgiyi de görmemiş bir kitap. Tayyip Erdoğan’ın epeyce değiştiği 20 yılın ardından hem kendisinin hem ülkenin o dönemlerini hatırlamak açısından hala anlamlı ve önemli bir kitap. Keşke daha uzun olsaymış.

3/5

 

7-              Tanıl Bora – İnşaat Ya Resulullah

 

Ben askerdeyken, 2011’de Birikim bir sayısına bu başlığı atmıştı ve başlık Birikim’i bırak, anaakım medya ölçülerinde bile çok popülerleşerek dolaşıma girdi. İlgili sayı tükenmişti, ben askerden dönünce bulamamıştım hatta ve üzerine yazılar yazıldı, derken en nihayetinde iş kitap yazmaya kadar gitti.

Türk Sağının inşaat hastalığının hak ettiğinden çok daha geç bir tarihte kaleme alınması bana sorarsanız. Keşke bunu da seri haline getirseler, rezilliğin ne boyuta vardığı görülse.

4,5/5

 

8-              Margaret Atwood – Handmaid’s Tale

 

 15 Mayıs 2017’de Boston’da alındı, 2018’in bir yerlerinde bitirildi. Atwood’un geç üne kavuşmuş distopik klasiği. Hulu’da dizisi çekildikten sonra tekrar popülerleşti, ben kitabı daha iyidir diye kitabını okuyayım istedim, pişman değilim. Muhayyel bir gelecekte geçen, bugünkünden çok da farklı olmayan belli tahakküm mekanizmalarının sistematize edildiği, kadınların kuluçka makinesi muamelesi gördüğü tuhaf bir gelecek. Boston’da vb. geçmesiyle iyice yakından bir etki yaptı. Distopyalar ne ilginç, hapishane, askeriye, okul karışımı bir havası oluyor gündelik hayat detaylarının. Ünlü diye değil, hakikaten iyi kitap.

5/5

 

9-              Philippe Labro – L’étudiant Etranger

 15 Ocak 2018’de Kentucky’den ziyarete gelen L. İle birlikte Harvard Book Store’dan alındı. 2018 yılında başlayıp bitirildi. 1970’lerde, bizim ebeveynlerimizin gençlik çağında Fransa’dan kalkıp o dönem muhtemelen biraz daha ulaşılmaz, daha da büyük görünen Amerika’ya öğrenci değişim programıyla giden bir üniversite öğrencisinin Amerika’daki maceraları. Konu “cheesy” duruyor da yine de Folio yayınlarına güvenip aldık, pişman olmadık. Amerika’da yaşayan Avrupalı(msı) halimize de pek uygun düştü.

3/5

 

10-           Mirgün Cabas – 2001 Eski Türkiye’nin Son Yılı

 2018’de Türkiye’den alındı, Anne Ağustos 2018’de Boston’a getirdi. Mirgün Cabas’ın iyi bir zamanlamayla çıkardığı, oldukça uzun ama bir solukta okunan kitap.

Edebi ağırlığı vs. yok ama tarihe not düşmek açısından çok önemli, zira hafızasızlık geleneğimiz sebebiyle bir ton anı yok olup gidiyor bir yere yazılmadan. Bu açıdan, hem de AKP’nin iyice tuhaf bir şeye dönüşmesiyle taçlanan süreci derli toplu ele almak önemli.

4/5

 

11-           İsmail Saymaz – Fıtrat-İş Kazası Değil, Cinayet

19 Mayıs 2018’de MIT’den bizzat İsmail Saymaz’ın elinden alındı. Saymaz’ın amiyane tabirle ortayolculuğa “yanlaması” sürecinden geçiyor gibiyiz, ama hakkını yemeyelim bu ufak tefek kitaplarında önemli iş yapıyor. Esas olan budur ziyade ideolojiden ziyade, daha doğrusu ideoloji budur, kimin hangi iş kzasında pisi pisine öldüğüdür, bunun dert edilmesidir. Ve de ufak tefek bir kitap olmasına rağmen epeyce çok skandalı detaylıca ortaya dökmüş. Popüler gazetecilik kitabı deyip geçilmez, haksızlık olur.

3,5/5

 

12-           Alain de Botton – On Love

 Baba 2 Kasım 2018’de Harvard Coop’tan aldı. Tipik de Botton üslubuyla, aynen Status Anxiety yazar gibi yazdığı pek güzel kitap. Elbette Erich Fromm gibi değil, biraz felsefe, biraz sanat, ortaya karışık. Fakat bu adam bu işi biliyor, doğruya doğru. Yine de aşk veya sevgi üzerine kitap okuyacaksanız Fromm’dan The Art of Loving’i okuyun, daha iyi.

4/5

 

13-           Roy Gutman – A Witness to Genocide

 18 Şubat 2019 günü Harvard Bookstore’un deposundan alındı. Depo boşaltma günleri böyle mal indirme festivaline benzer bir havaya bürünüyor, iyi oluyor aslında.

Yazarın 1992 civarında Bosna’daki rezillik tüm hızıyla sürerken Omarska dahil çeşitli meşhur kamplara gitmesi, gazetecilerin tipik savaş halindeki oradan oraya sürüklenmelerini konu eden, önemli tanıklıklar içeren bir kitap. Maalesef savaşın sonunu da hatta sonrasını da göremediği için bence biraz kısa kalmış. Bir de edebi açıdan ı-ıh. Misha Glenny’nin Yugoslavia’sını okuyun daha iyi.

3/5

 

14-           Anne Applebaum – Red Famine – Stalin’s War on Ukraine

 

 Applebaum’dan daha önce bahsetmiştik. Gerçekten Doğu Avrupa’ya dair ne yazıyorsa okunmalı. 28 Eylül 2018’de Harvard Bookstore’dan alındı, 2018 bitmeden Boston’da bitirildi. Sık sık eleştirilen, ama detaylı olarak neden eleştirilmesi gerektiği çok da iyi anlatılmayan zorunlu kolektifleştirme ve Ukrayna özelinde bir miktar da bilerek zorluk yaratma politikasının detayları ve gerçek etkisi çok çarpıcı, çok güzel bir dille uzun uzun anlatılmış. Bu işleri seven ilgilenen kimselerin kaçırmaması lazım.

5/5

 

15-           Anna Funder – Stasiland

 

16 Temmuz 2018’de abebooks’tan alındı. 2018 yılı içinde Boston’da bitti. Stasi malum, görev tanımını çok aşan toplumsal etkileri olan, yıkılıp gittikten sonra bile hala filmlerde kitaplarda karşımıza çıkan bir kurum. Funder genç bir yazar, kitap da açıkçası bu kadar bereketli bir konudan beklentileri tam olarak karşılamıyor. İyi bir deneme, ama çok daha iyi Stasi konulu kitaplar bulursunuz.

2/5

 

16-           Murat Yetkin – Meraklısı İçin Entrikalar Kitabı

 

Türkiye’den alındı, Ağustos 2018’de Anne Boston’a getirdi. Murat Yetkin imzalı özel koleksiyon baskısı kitabımız. Son derece başarılı bir popüler araştırma/inceleme kitabı. Türkiye’de son 10-20 yılda giderek artan çöpten farksız popüler tarih/siyaset kitaplarının aksine belirli bir tema etrafında, nispeten popüler bir üslupla falan son derece akıcı ve epey çok ilginç bilgi ve anektod barındıran çok güzel bir kitap yazmış Murat Yetkin. Keza, komplo teorisyenliğinin, her türden saçma sapan “inanış”ımsı şeyin giderek yayıldığı bir ortamda entrikalar ve alenen komplolar hakkında kitap yazıp da bu tuzaklara hiç düşmemesi muazzam. 1990’lar ve 2000’ler Türkiyesi hakkında çok iyi bir özet.

4/5

 

17-           İsmail Saymaz – Türkiye’de IŞİD

 

Yine bir İsmail Saymaz derlemesi. 19 Mayıs 2018’de MIT’de kendisinin elinden imzalı olarak alındı. 2018’in bir yerlerinde bir gün içinde başlayıp bitti. IŞİD’den ziyade kitabın adında da belirtildiği gibi IŞİD’in Türkiye’de ne kadar rahatça bir eylemlilik içinde olduğunu derli toplu özetleyen, bu açıdan da çok önemli bir işlevi yerine getiren kitap. Buradan ilham alarak 2020’de belki Doğu Eroğlu’ndan IŞİD Ağları’nı okuruz, belli mi olur.

4/5

 

18-           Can Kozanoğlu – Bıçkın ve Ağlak

 

 22 Eylül 2018’de baba tarafından Beşiktaş Kırmızı Kedi’den alındı. Kasımda Boston’a geldi, 2018 içinde bitirildi. “Yeni Türkiye’nin Hikayesi” altbaşlığıyla yayınlanan kitabın başlığı Türkiye’nin hırslı öfkeli ama cahil grubun elinde nasıl bir ergen çaresizliği yaşadığını nefis bir şekilde özetliyor. Sahiden de atarlı giderli, ama eğitimsiz, cahil, özgüvensiz, yazık bir birey gibi oldu ülke iyice. Kozanoğlu’nun o zamanlar türünün belki de tek örneği olan Pop Çağı Ateşi’ni andıran, neyse ki bu sefer çok daha detaylı, uzun ve derinlemesine Yılmaz-Çiller döneminden arabeske, Gezi direnişinden edebiyata ve müziğe her şeyi uzun uzun anlattığı çok güzel bir kitap olmuş. Doğası gereği “light”, fakat vadettiği şeyi gayet güzel yerine getiriyor.

5/5

 

19-           Kurt Vonnegut – Bluebeard

 K. nin hediyesi. 2018’de başladı ve bitti. Rabo Karabekian’ın (Karabekir?) ABD’nin Atlantik kıyısındaki hayatı, villasına gelen genç ve büyükşehirde tutunmaya çalışan kişiyle birlikte değişir. En sonunda oturur otobiyografisini yazar. Bol bol sanat tartışması, eski New York, Vonnegut’un her zamanki sade, ama akıp giden harika nesri. Kendisi gerçekten 20. Yüzyılın en iyi yazarlarından biri.

4/5

 

20-           Joseph E. Stiglitz – The Price of Inequality

 Yine nefis bir Verso kitabı. 2018’de Verso’nun sitesinden alındı, 2019’un ilk aylarında bitti. Ekonomi literatürünün iyice büyüme odaklı olmasının zararlarını ve eşitliğin ne kadar göz ardı edildiğini örneklerle tane tane anlattığı bir kitap. Giderek büyüyen eşitsizliğin zararlarını hep birlikte ödemeye başladığımız şu günlerde bilhassa önemli bir konu. Edebi herhangi bir lezzet beklenemeyeceği için sadece kapsam ve içerik bakımından değerlendirilebilir. Meraklısıysanız iyi, ama daha iyi ekonomi kitapları piyasada onlarca yüzlerce bulunur, o da ayrı.

3/5

 

Unuttuğum bir şey kaldığını sanmıyorum, olursa buraya eklenecek. Kitap sayısının azlığı BILAN’sız geçen yılı da açıklıyor sanki biraz = )

 

1-         Alex S. Vitale – The End of Policing

2-         Sait Faik Abasıyanık – Sarnıç

3-         Sait Faik Abasıyanık – Mahalle Kahvesi

4-         Tanıl Bora – Zamanın Kelimeleri

5-         Elif Şafak – Siyah Süt

6-         Rusen Çakır, Fehmi Çolok – Recep Tayyip Erdoğan-Bir Dönüşüm Öyküsü

7-         Tanıl Bora – İnşaat Ya Resulullah

8-         Margaret Atwood – Handmaid’s Tale

9-         Philippe Labro – L’étudiant Etranger

10-       Mirgün Cabas – 2001 Eski Türkiye’nin Son Yılı

11-       İsmail Saymaz – Fıtrat-İş Kazası Değil, Cinayet

12-       Alain de Botton – On Love

13-       Roy Gutman – A Witness to Genocide

14-       Anne Applebaum – Red Famine – Stalin’s War on Ukraine

15-       Anna Funder – Stasiland

16-       Murat Yetkin – Meraklısı İçin Entrikalar Kitabı

17-       İsmail Saymaz – Türkiye’de IŞİD

18-       Can Kozanoğlu – Bıçkın ve Ağlak

19-       Kurt Vonnegut – Bluebeard

20-       Joseph E. Stiglitz – The Price of Inequality